Di sản đô thị – Bản sắc trong lòng Hà Nội
Trải qua hàng trăm năm hình thành và phát triển, Hà Nội đã lưu giữ một quỹ di sản đô thị phong phú và đa dạng, nơi quá khứ và hiện tại cùng song hành. Những khu phố cũ, biệt thự Pháp, nhà hát, bảo tàng hay những tuyến phố mang dấu ấn quy hoạch châu Âu đầu thế kỷ XX… – tất cả đã trở thành chứng nhân cho một Thủ đô vừa cổ kính, vừa hiện đại. Giữa dòng chảy đô thị hóa mạnh mẽ, Hà Nội đang tìm cho mình một cách phát triển riêng – vẫn hiện đại hơn từng ngày, nhưng không đánh mất “hồn phố”, không lãng quên những giá trị xưa cũ.
Từng là một ngôi trường mẫu giáo nhỏ nằm giữa lòng phố cổ, Hội quán Quảng Đông – di sản có lịch sử hơn 400 năm – nay đã “sống lại” trong một diện mạo hoàn toàn mới. Sau quá trình bảo tồn và tôn tạo, công trình được chuyển đổi thành Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật 22 Hàng Buồm – một không gian mở dành cho cộng đồng, nơi nghệ thuật và di sản giao hòa, mang đến sức sống mới cho khu phố cổ Hà Nội.
Bạn Vũ Minh Thành – Hà Nội: “Tôi rất bất ngờ. Đi qua phố cổ nhiều lần mà không ngờ có một không gian đẹp, độc đáo đến vậy. Kiến trúc rất mở, rất sáng tạo.”
Không chỉ “giữ nguyên”, mà di sản còn được “đánh thức” bằng hơi thở đương đại. Đình Đồng Lạc (38 Hàng Đào) được bảo tồn để giới thiệu sản phẩm thủ công truyền thống; còn ngôi nhà 50 Đào Duy Từ – từng là Rạp hát Lạc Việt, một trong hai rạp lớn nhất Hà Nội thế kỷ XX – nay được xây dựng lại trên nền cũ, lưu giữ đường nét xưa trong vật liệu mới, tạo nên cuộc đối thoại tinh tế giữa quá khứ và hiện tại.
Bạn Nguyễn Bích Ngọc – Hà Nội: “Lần đầu tôi vào không gian triển lãm ở đây, cách trưng bày rất sáng tạo. Nhờ đó tôi hiểu thêm về lịch sử phố cổ và cảm thấy yêu nơi mình sống hơn.”
Không chỉ khu phố cổ, những căn biệt thự Pháp cổ của Hà Nội cũng đang “thức giấc” sau nhiều năm trầm lắng. Như biệt thự số 49 Trần Hưng Đạo – 46 Hàng Bài, từng bị bỏ hoang, nay đã được trùng tu bài bản với kinh phí hơn 15 tỷ đồng. Không có bản vẽ gốc, không hồ sơ lưu trữ, nhóm kiến trúc sư Việt Nam và Pháp đã phục dựng công trình chỉ dựa trên một bức ảnh duy nhất, giữ tối đa những yếu tố nguyên bản.
GS.TS Doãn Minh Khôi – Viện trưởng Viện Quy hoạch Kiến trúc Đô thị, ĐH Xây dựng: “Màu vôi vàng của công trình từng gây tranh cãi, nhưng chúng tôi quyết định giữ nguyên màu gốc – để thời gian trả lại cho công trình vẻ đẹp tự nhiên của nó.”
Ông Emmanuel Cerise – Giám đốc Cơ quan Hợp tác Quốc tế vùng Île-de-France (Pháp): “Công trình này là minh chứng cho sự giao thoa giữa kiến trúc Pháp và tinh thần Việt Nam – một sự kết hợp hiếm có và đáng quý.”
Những công trình được bảo tồn không chỉ mang giá trị kiến trúc, mà còn lưu giữ ký ức đô thị, gìn giữ bản sắc văn hóa của người Hà Nội. Bảo tồn di sản, chính là giữ lại hồn phố, là cách trao cho Thủ đô một tương lai bền vững – nơi quá khứ và hiện đại cùng hòa nhịp, để Hà Nội mãi là thành phố của ký ức và sáng tạo.