Trong bối cảnh kinh tế thế giới có xu hướng phục hồi sau giai đoạn khó khăn, dù vẫn tiềm ẩn nhiều bất ổn từ xung đột địa chính trị và cạnh tranh thương mại. Tuy nhiên, nhu cầu tiêu dùng tại các thị trường lớn duy trì ổn định đã tạo lực đẩy cho thương mại quốc tế tăng trưởng. Trong nước, nền kinh tế vĩ mô giữ vững sự ổn định, hoạt động sản xuất và xuất nhập khẩu phát triển tích cực nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ. Ngành Hải quan tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục, triển khai mô hình tổ chức bộ máy mới và ứng dụng số hóa trong quản lý, giám sát, đồng thời tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, khẳng định vai trò quan trọng trong bảo vệ an ninh kinh tế và biên giới quốc gia.

Ngày 01/7/2025, Chi cục Hải quan khu vực XVI chính thức đi vào hoạt động theo mô hình tổ chức mới. Dù chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai trong quý III, hoạt động xuất nhập khẩu tại các cửa khẩu quốc tế trên địa bàn đã nhanh chóng phục hồi, an ninh và chủ quyền biên giới được bảo đảm, tạo nền tảng để đơn vị hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu về kim ngạch và thu ngân sách. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt trên 2,6 tỷ USD, tăng 79% so với cùng kỳ năm trước; số thu ngân sách nhà nước đạt hơn 2.542 tỷ đồng, bằng 273% chỉ tiêu Bộ Tài chính giao. Công tác kiểm soát, phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại được triển khai nghiêm túc, không phát sinh điểm nóng. Ngay sau khi thành lập, lãnh đạo Chi cục đã nhanh chóng ổn định tổ chức bộ máy, thành lập Đảng bộ Hải quan khu vực XVI và 15 Chi bộ trực thuộc, ban hành quy chế làm việc và xây dựng chương trình kế hoạch công tác trọng tâm năm 2025.

Năm 2025 cũng ghi dấu nhiều hoạt động nổi bật. Chi cục chủ trì phối hợp tổ chức thành công Hội đàm “Hai nước bốn bên” lần thứ 11 tại Cao Bằng, góp phần tăng cường hợp tác nghiệp vụ hải quan, đấu tranh chống buôn lậu và tạo thuận lợi cho xuất nhập khẩu. Ngày 12/9/2025, tại lối thông quan cầu Tà Lùng II, UBND tỉnh Cao Bằng và Chính quyền Quảng Tây (Trung Quốc) công bố nâng cấp cặp cửa khẩu Tà Lùng – Thủy Khẩu lên cửa khẩu quốc tế, mở rộng năng lực giao thương và nâng cao yêu cầu quản lý nhà nước về hải quan. Đồng thời, Chi cục khánh thành và đưa vào sử dụng trụ sở Hải quan cửa khẩu quốc tế Trà Lĩnh, cải thiện điều kiện làm việc, nâng cao năng lực phục vụ doanh nghiệp và người dân.

Hoạt động xuất nhập khẩu qua địa bàn tăng trưởng mạnh mẽ, kim ngạch đạt 2,6 tỷ USD, tăng 79% so với năm 2024. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như rau quả (sầu riêng, vải) tăng 288%, hạt điều tăng 81%, sản phẩm gỗ tăng 34%, trong khi nhập khẩu phương tiện vận tải và phụ tùng tăng 223%. Số thu ngân sách đạt 2.542,6 tỷ đồng, tăng 123% so với cùng kỳ năm 2024, vượt xa các chỉ tiêu được giao. Trong năm, có 489 doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu tại địa bàn, tăng 50 doanh nghiệp so với năm trước, trong đó 20 doanh nghiệp gia công hàng hóa xuất khẩu tập trung chủ yếu tại Tuyên Quang.

Chi cục đã thực hiện nghiêm quy trình thủ tục hải quan, kiểm tra giám sát theo Luật Hải quan, triển khai trực ban, giám sát trực tuyến, ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, giải đáp vướng mắc. Công tác quản lý thuế được chú trọng với việc triển khai đề án nộp thuế điện tử 24/7, phối hợp chặt chẽ với Kho bạc và ngân hàng thương mại, rà soát dữ liệu trên hệ thống phần mềm nghiệp vụ, xử lý kịp thời các trường hợp khai báo chưa đầy đủ, đồng thời thực hiện các giải pháp chống gian lận trong hoàn thuế GTGT.

Trong công tác chống buôn lậu, Chi cục đã triển khai nghiêm túc các chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính và Ban Chỉ đạo 389. Công tác tuần tra, kiểm soát được tăng cường thường xuyên, phối hợp chặt chẽ với Bộ đội Biên phòng, Công an, Quản lý thị trường và Đội kiểm soát liên ngành 389. Từ ngày 15/12/2024 đến 14/11/2025, Chi cục đã xử lý hành chính 102 vụ tổng trị giá 61,3 tỉ đồng và phối hợp bắt giữ 33 vụ với nhiều mặt hàng như heroin, pháo nổ, quặng đồng, quả cau khô, cá ngựa, lá thuốc lá, thực phẩm đông lạnh, bánh trung thu, lợn thịt…

Song song với đó, Chi cục triển khai mạnh mẽ ứng dụng công nghệ thông tin, tổ chức lại hệ thống thiết bị CNTT, thiết lập phòng máy chủ, cấu hình mạng WAN/LAN để đảm bảo hoạt động ổn định. Dịch vụ công trực tuyến được triển khai hiệu quả với 921 hồ sơ thuộc 9 loại thủ tục. Công tác cải cách hành chính và hiện đại hóa hải quan được đẩy mạnh, với việc tuyên truyền pháp luật, tổ chức hội nghị phổ biến văn bản mới, giải quyết thủ tục hành chính trên môi trường điện tử, ứng dụng công nghệ 4.0 trong giám sát hải quan, sử dụng Seal định vị điện tử, duy trì giám sát trực tuyến tại các kho bãi.

Đơn vị tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất hiện đại, chuẩn hóa quy trình quản lý tài sản, đưa vào sử dụng trụ sở Hải quan cửa khẩu quốc tế Trà Lĩnh, nâng cao điều kiện làm việc.

Ông Nguyễn Trung Hải Chi cục trưởng cho biết bước sang năm 2026, tình hình tại địa bàn quản lý của Chi cục (Cao Bằng và Tuyên Quang) được dự báo có cả thuận lợi và thách thức. Lưu lượng hàng hóa qua các cửa khẩu quốc tế sẽ tăng mạnh, đặc biệt là nông sản xuất khẩu và máy móc, ô tô nhập khẩu. Số thu ngân sách vẫn phụ thuộc lớn vào các mặt hàng nhập khẩu có thuế suất cao như ô tô nguyên chiếc, linh kiện lắp ráp, năng lượng điện và khoáng sản. Tuy nhiên, cần lường trước rủi ro từ biến động chính sách quản lý của Trung Quốc và thay đổi nguồn cung từ đối tác.

Để hoàn thành nhiệm vụ năm 2026, Chi cục Hải quan khu vực XVI sẽ tiếp tục đẩy mạnh tạo thuận lợi thương mại, cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng CNTT trong quản lý, giám sát, đồng thời tăng cường kiểm soát rủi ro, phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại. Toàn thể cán bộ, công chức được yêu cầu nêu cao tinh thần trách nhiệm, chấp hành nghiêm kỷ luật, kỷ cương trong thực thi công vụ, bảo đảm hoạt động thông quan thông suốt, an toàn, qua đó tiếp tục khẳng định vai trò và uy tín của Hải quan Việt Nam trong giai đoạn mới.