"Lá chắn" pháp lý và vai trò của sự minh bạch

Đăng ký biện pháp bảo đảm là việc cơ quan đăng ký ghi, cập nhật vào Sổ đăng ký hoặc vào Cơ sở dữ liệu về biện pháp bảo đảm về việc bên bảo đảm dùng tài sản để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của mình hoặc của người khác hoặc đồng thời bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của mình và của người khác đối với bên nhận bảo đảm. Trong hệ sinh thái tín dụng, việc đăng ký các biện pháp này đóng vai trò như một "lá chắn" pháp lý quan trọng .

Thông qua việc công khai và minh bạch hóa thông tin về tình trạng pháp lý của tài sản, người dân và doanh nghiệp sẽ có căn cứ vững chắc để kiểm tra tài sản trước khi giao dịch . Điều này giúp hạn chế tối đa các tranh chấp và rủi ro pháp lý, đồng thời khơi thông nguồn vốn, hỗ trợ đắc lực cho hoạt động sản xuất , kinh doanh . Đây cũng chính là tiền đề giúp các tổ chức tín dụng quản trị rủi ro tốt hơn và yên tâm hơn trong hoạt động cấp tín dụng .

Bước đột phá từ quy trình "Không giấy tờ"

Điểm sáng rõ rệt nhất trong những năm qua là sự chuyển dịch từ phương thức đăng ký truyền thống sang xử lý hoàn toàn trên môi trường điện tử. Hệ thống hiện đã đáp ứng đầy đủ yêu cầu của một dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Mọi công đoạn từ tiếp nhận, xử lý, ký số cho đến trả kết quả đều được thực hiện trên nền tảng số.

Bên cạnh đó, việc tích hợp giải pháp ký số trên nền web và thanh toán trực tuyến đã giúp loại bỏ khâu in ấn và nộp hồ sơ giấy. Đối với người sử dụng, "không giấy tờ" không còn là khẩu hiệu. Việc kê khai biểu mẫu điện tử và nhận kết quả qua email giúp cắt giảm tối đa thời gian chờ đợi tại các điểm tiếp nhận, giúp người dân không còn phải đi lại nhiều lần.

Những con số "biết nói" và hiệu quả kinh tế - xã hội

Tính đến ngày 31/10/2025, các Trung tâm Đăng ký giao dịch, tài sản thuộc Cục Đăng ký giao dịch bảo đảm và Bồi thường nhà nước đã tiếp nhận và xử lý thành công 875.530 hồ sơ yêu cầu đăng k ý, cung cấp thông tin . Kết quả này đánh dấu mức tăng trưởng ấn tượng 15% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó gồm: 854.123 phiếu yêu cầu đăng ký biện pháp bảo đảm, hợp đồng; 188 phiếu yêu cầu đăng ký thông báo xử lý tài sản bảo đảm; 10.989 phiếu yêu cầu cấp bản sao văn bản chứng nhận; 10.230 phiếu yêu cầu cung cấp thông tin.

Một trong những điểm sáng đáng chú ý nhất trong bức tranh số hóa tại các Trung tâm Đăng ký giao dịch, tài sản chính là sự bứt phá của kênh dịch vụ công trực tuyến. Tính đến nay, tỷ lệ hồ sơ trực tuyến đã xác lập kỷ lục mới khi lần đầu tiên đạt mốc trên 90%, cụ thể là đạt 91,6% - mức cao nhất kể từ khi triển khai Hệ thống; Con số này không chỉ tăng 5,6% so với cùng kỳ năm 2024 mà còn được ghi nhận là mức cao nhất từ trước tới nay kể từ khi hệ thống đi vào vận hành . Đồng thời, thực hiện có hiệu quả yêu cầu chuyển đổi số trong lĩnh vực đăng ký biện pháp bảo đảm tại Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, đó là: “Ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số đồng bộ trong … đăng ký biện pháp bảo đảm”.

Song hành với sự tăng trưởng về số lượng, chất lượng dịch vụ cũng được khẳng định khi 100% hồ sơ tiếp nhận đều được các Trung tâm giải quyết đúng thời hạn . Việc đảm bảo tiến độ tuyệt đối này không chỉ minh chứng cho tính hiệu quả của quy trình số mà còn góp phần củng cố vững chắc niềm tin của người dân và cộng đồng doanh nghiệp vào nền hành chính công hiện đại .

Không chỉ dừng lại ở việc tối ưu quy trình, chính sách phí cũng được điều chỉnh linh hoạt để đồng hành cùng người dân và doanh nghiệp trong giai đoạn kinh tế còn nhiều thách thức. Cụ thể, từ ngày 01/7 /2025 đến hết ngày 31/12/2026 , các Trung tâm triển khai mức giảm 50% phí cung cấp thông tin về biện pháp bảo đảm . Đây là bước đi thiết thực nhằm tháo gỡ khó khăn về chi phí, tạo động lực mạnh mẽ hỗ trợ cho các hoạt động sản xuất , kinh doanh và lưu thông vốn trên thị trường.

Công khai thông tin để phục vụ quản lý nhà nước và phòng ngừa rủi ro

Trong hoạt động đăng ký biện pháp bảo đảm, nguyên tắc công khai hóa thông tin được xem là "trụ cột" cốt lõi để bảo vệ thị trường. Từ năm 2023 đến nay, Cục Đăng ký giao dịch bảo đảm và Bồi thường nhà nước đã cung cấp 3.121 văn bản thông tin phục vụ các cơ quan tố tụng và quản lý nhà nước như: Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, cơ quan điều tra, cơ quan thi hành án dân sự, cơ quan thuế, chấp hành viên, điều tra viên…

Việc cung cấp thông tin kịp thời không chỉ hỗ trợ đắc lực cho công tác quản lý nhà nước, công tác điều tra, tố tụng và thi hành án dân sự mà còn trực tiếp nâng cao tính minh bạch của thị trường. Điều này giúp kiểm soát chặt chẽ , tạo sự minh bạch trong việc cung cấp thông tin về tình trạng pháp lý của tài sản , bảo vệ quyền , lợi ích hợp pháp cho các bên liên quan.

Song hành với sự gia tăng về khối lượng hồ sơ, quy mô hệ thống và cơ sở dữ liệu đã có bước mở rộng vượt bậc. Tính đến nay, H ệ thống đăng ký trực tuyến đang phục vụ hoạt động đăng ký, cung cấp thông tin cho 12.352 tổ chức tín dụng và các tổ chức, cá nhân khác. Trung bình mỗi ngày, hệ thống tiếp nhận hơn 3.300 yêu cầu đăng ký , cung cấp thông tin; ghi nhận hơn 1 5 .000 lượt tra cứu, tìm kiếm thông tin. Cơ sở dữ liệu hiện có gần 10 triệu hồ sơ đăng ký .

Những con số ấn tượng này phản ánh một xu hướng rõ nét: Người dân và doanh nghiệp đang ưu tiên lựa chọn kênh trực tuyến không chỉ bởi sự thuận tiện, mà còn vì khả năng tra cứu, kiểm chứng thông tin tức thời. Đây chính là yếu tố then chốt giúp tăng cường mức độ an toàn pháp lý và giảm thiểu rủi ro trước khi thực hiện các giao dịch dân sự, kinh tế.

Rút ngắn thời gian xử lý

Hiệu quả của chuyển đổi số thể hiện rõ nét ở thời gian và chi phí. Nhờ vận hành theo quy trình số hóa, kết quả đăng ký hiện nay là các văn bản chứng nhận được ký số và gửi trực tiếp qua thư điện tử đã giúp người dân, doanh nghiệp loại bỏ hoàn toàn các công đoạn in ấn thủ công và thời gian chờ đợi tại các cơ quan hành chính .

Đánh giá về hiệu quả thủ tục hành chính cho thấy: nếu thực hiện theo phương thức trực tiếp, để hoàn thành một thủ tục có thể mất khoảng 05 giờ tính cả thời gian đi lại (lượt đi, lượt về), kê khai hồ sơ, in ấn tài liệu (áp dụng tương tự theo Thông tư số 03/2022/TT-BTP ngày 10/02/2022 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp hướng dẫn việc đánh giá tác động của thủ tục hành chính trong lập đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật và soạn thảo dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật); trong khi thực hiện qua hệ thống trực tuyến, thời gian hoàn thành một phiếu yêu cầu đăng ký có thể rút xuống còn 01 giờ , giảm khoảng 04 giờ .

Những số liệu trên đã khẳng định rằng, số hóa trong công tác đăng ký biện pháp bảo đảm không chỉ là câu chuyện của riêng ngành Tư pháp, mà còn là đòn bẩy kinh tế quan trọng cho từng cá nhân, doanh nghiệp và sự phát triển chung của toàn xã hội.

Số liệu phản ánh mức độ hài lòng và định hướng nâng cấp giai đoạn tới

Từ thực tiễn vận hành, ông Cù Thu Anh – Cục trưởng Cục Đăng ký giao dịch bảo đảm và Bồi thường nhà nước khẳng định: “Các con số thống kê này đã thể hiện sự ủng hộ, ghi nhận và mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp đối với Hệ thống đăng ký trực tuyến về biện pháp bảo đảm bằng động sản. Cũng là thể hiện sự nỗ lực của Cục trong triển khai, thực hiện nhiệm vụ “Thúc đẩy phát triển mạnh mẽ hệ thống…, đăng ký biện pháp bảo đảm để người dân và doanh nghiệp dễ tiếp cận pháp luật, quản trị rủi ro pháp lý” theo yêu cầu của Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”.

Theo ông Cù Thu Anh, giai đoạn 2026–2030, Cục sẽ tiếp tục tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin , chuyển đổi số trong vận hành, xây dựng Hệ thống thông tin đăng ký biện pháp bảo đảm và bồi thường nhà nước giai đoạn 2026-2028; đồng thời nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, thuận lợi, giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp và phục vụ yêu cầu quản lý nhà nước.

Bên cạnh mục tiêu mở rộng tính năng và tối ưu trải nghiệm, các trao đổi chuyên môn cũng nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm ổn định, thông suốt, an toàn, hiệu quả ; đặt an toàn thông tin số lên hàng đầu. Đây là điều kiện tiên quyết để hệ thống phục vụ khối lượng giao dịch lớn và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người sử dụng./.