Trường THPT chuyên Chu Văn An được thành lập từ năm 1908 với tên gọi Trường Trung học Bảo hộ. Năm 1945, trường được đổi tên thành Quốc lập Trung học hiệu Chu Văn An và giữ tên này cho tới nay.

Trường cũng được nhiều người biết đến với tên gọi Trường Bưởi, nơi đào tạo nhiều thế hệ chính trị gia, nhà khoa học, nhà giáo dục, văn hóa nghệ thuật, kinh tế, các Anh hùng lực lượng vũ trang nổi tiếng.

Truyền thống dạy học, chất lượng giáo dục của Trường THPT Chu Văn An được khẳng định bởi nhiều thành tích, giải thưởng của học sinh ở cấp quốc gia, khu vực và quốc tế qua các năm.

Từ năm 2010, nhà trường mở thêm mô hình đào tạo lớp chuyên với 10 môn chuyên. Hiện nay, ngoài các lớp chuyên, nhà trường còn có các lớp không chuyên, lớp song ngữ tiếng Pháp, lớp song bằng quốc tế.

Hàng năm, tỷ lệ học sinh nhà trường đỗ vào các trường đại học đạt trên 90%; trường luôn nằm trong tốp 40 trường có tỷ lệ đỗ đại học cao nhất cả nước và đứng tốp 10 các trường có chất lượng giáo dục cao nhất Thủ đô.

Với kết quả đã đạt được trong hành trình phát triển, Trường THPT Chu Văn An đã được Đảng và Nhà nước tặng nhiều danh hiệu, phần thưởng cao quý.

Để Trường THPT Chu Văn An phát huy các chính sách đầu tư, điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục, chính sách ưu đãi cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và học sinh và theo quy định của Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT Hà Nội đã chỉ đạo nhà trường xây dựng Đề án tổ chức lại thành Trường THPT chuyên Chu Văn An.

Theo nhà giáo Nguyễn Thị Nhiếp, hiệu trưởng nhà trường, việc Trường Chu Văn An chính thức trở thành trường chuyên là một sự thay đổi lớn trong hành trình xây dựng và phát triển của nhà trường. Kể từ nay, Trường THPT chuyên Chu Văn An bước vào một chặng mới, nhiều thử thách và đòi hỏi những cố gắng mạnh mẽ từ mỗi người.

Với mô hình trường chuyên, mỗi người công tác và học tập tại trường sẽ phải chuyên cần hơn, chuyên tâm hơn, chuyên nghiệp hơn để xứng với truyền thống của nhà trường và sự tin tưởng của xã hội, của lãnh đạo các cấp, của cha mẹ học sinh và học sinh.

Nhấn mạnh ý nghĩa, tầm quan trọng của việc có thêm một trường chuyên đối với ngành GD&ĐT cũng như với học sinh Thủ đô, Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội Trần Thế Cương khẳng định, việc tổ chức lại Trường THPT Chu Văn An trở thành trường chuyên giúp nhà trường phát huy tối đa các tiềm năng, khẳng định vị thế trong hệ thống giáo dục của Thủ đô Hà Nội và cả nước.

Đây không chỉ là sự thay đổi về mặt tên gọi mà còn là một cam kết của thành phố Hà Nội đối với sự phát triển giáo dục chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu đào tạo nhân tài. Sự chuyển đổi này cũng sẽ mở ra những cơ hội mới cho học sinh, tạo điều kiện để các em tiếp cận với một môi trường học tập chuyên sâu, phát huy cao nhất khả năng.

Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội Trần Thế Cương đề nghị Trường THPT chuyên Chu Văn An tập trung xây dựng kế hoạch hoạt động bảo đảm đúng quy chế của Bộ GD&ĐT về tổ chức và hoạt động của trường THPT chuyên; xây dựng nhà trường có cơ sở vật chất hiện đại, đội ngũ giáo viên giỏi, là cơ sở giáo dục đào tạo mũi nhọn chất lượng cao của Hà Nội và cả nước.