Gắn kết không gian làng nghề - phố nghề

Ngập tràn trong không gian “Trình diễn làng nghề” là tiếng thoi đưa lách cách của khung cửi, của những vòng quay tơ dệt lụa. Đặc biệt vui tai là tiếng lách cách đục đẽo của những nghệ nhân làng nghề gỗ mỹ nghệ Thiết Úng, xã Thư Lâm. Những tiếng đục chạm tưởng chừng đã lùi vào dĩ vãng với sự hỗ trợ của nhiều máy móc công nghệ phay, bào đục công nghiệp, nay vang lên giữa không gian phố nghề - làng nghề làm nhiều người xúc động.

Nghệ nhân Đỗ Cường - Chủ tịch Hội Làng nghề Phù Ủng cho biết, nghề gặp khó khăn ở quy mô toàn cầu, nhưng anh và các hội viên làng nghề vẫn kiên trì bám nghề. Nhưng từ số lượng hàng trăm hộ làm, giờ chỉ còn 10 hộ. Những tác phẩm mỹ nghệ tinh xảo, độc bản vẫn có giá trị và chỗ đứng trên thị trường.

Anh Nguyễn Ngọc Sơn - doanh nhân ngành bất động sản cho biết khi mua tác phẩm “Sen ếch” gỗ trắc: “Những căn hộ cổ, có giá trị thẩm mĩ khi đặt những tác phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo và độc bản như thế này sẽ tôn vinh không gian đẹp của công trình. Đến đây được nhìn trực tiếp các công đoạn và dụng cụ làm, tôi mới cảm nhận rõ công sức và sự sáng tạo của nghệ nhân là rất lớn”.

Anh Cường chia sẻ, Hội làng nghề chỉ gắn bó với nhau trên tinh thần “yêu nghề” chứ không có đãi ngộ, nhưng anh và các đồng nghiệp luôn sẵn sàng bỏ ngày bỏ buổi đi quảng bá nghề với cộng đồng.

Tham dự sự kiện trọng đại là Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (xã Đông Anh, TP Hà Nội), anh tổ chức luân phiên mỗi ngày 3 nghệ nhân trình diễn các công đoạn làm gỗ mỹ nghệ.

Đón vài nghìn lượt khách ghé thăm, chiêm ngưỡng nghề, đối với các anh, đó vừa là niềm tự hào, vừa là nguồn động viên lớn với nghề làm gỗ mỹ nghệ truyền thống.

Trước đây còn là huyện Đông Anh, làng nghề gỗ Thiết Úng có thể coi là thương hiệu đại diện cho làng nghề nơi đây, với hơn 50 trên tổng số 100 sản phẩm OCOP của địa phương.

Ông Vũ Mạnh Hải - Chủ tịch Hiệp hội Nghệ nhân - Thợ giỏi TP Hà Nội tự hào cho biết, ông và các nghệ nhân của Hội rất phấn khởi khi được động viên bằng hoạt động ý nghĩa là không gian làng nghề - phố nghề gần 1.000m2 trong không gian triển lãm. “Mỗi góc, mỗi không gian là sự góp mặt của tinh hoa một nghề, với các nghệ nhân của làng. Sự phong phú này làm cho làng nghề - phố nghề tỏa lan tinh hoa nghề truyền thống của Hà Nội. Đất Thăng Long xưa Hà Nội nay nổi tiếng và là cái nôi làng nghề của cả nước, với 1.350 làng nghề, nhiều nghề có tuổi đời từ khi hình thành vùng đất linh thiêng này”.

Trong không gian 10 làng nghề, luôn đông đúc vui tươi với sắc màu nổi bật, anh Đặng Văn Tiên ở làng nghề tò he Xuân La, Phượng Dực luôn chân luôn tay nặn tò he, giới thiệu các nhân vật cho khách hàng nhiều lứa tuổi.

Không chỉ lưu giữ nghề truyền thống với bề dày gần 400 năm, anh còn năng động lập kênh bán hàng trên các sàn thương mại điện tử, đưa hàng hóa đi muôn nơi. “Bây giờ có công nghệ hiện đại, chúng tôi nhào trộn bột kĩ hơn, nhuyễn hơn. Thành phẩm được phun bóng giúp sáng màu, không bị nứt khi vận chuyển đi xa” - anh Cường chia sẻ.

Mỗi ngày bán hàng nghìn sản phẩm, với anh không chỉ là doanh số khi đem lại nhiều niềm vui cho con trẻ, mà anh còn vui vì đưa các cháu mình đi bán hàng, vừa là cách truyền trao tình yêu nghề. “Em được đến tận nơi làng nghề phố nghề, được nghệ nhân hướng dẫn một lúc mà em đã tự làm được bông hoa bằng bột như thế này, em thấy rất sinh động, vui lắm” – anh Nguyễn Đăng chia sẻ.

Khơi dậy khát vọng đổi mới bền vững

"Không gian Truyền thống và Sáng tạo Hà Nội 2025" được UBND thành phố Hà Nội thực hiện, nhằm tôn vinh những giá trị văn hóa, di sản, đồng thời khẳng định khát vọng đổi mới sáng tạo của Thủ đô trong thời kỳ hội nhập. Không gian được dàn dựng như một dòng chảy xuyên suốt từ quá khứ - hiện tại - tương lai, tôn vinh di sản văn hóa ngàn năm, làng nghề truyền thống, đồng thời lan tỏa tinh thần đổi mới và khát vọng hội nhập của Thủ đô. Hà Nội lấy chủ đề “Tinh hoa Thăng Long” là để thể hiện tinh thần đổi mới và phát triển bền vững” - Ông Nguyễn Mạnh Quyền - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội chia sẻ.

Là điểm nhấn ở trung tâm, không gian làng nghề - phố nghề đã tái hiện “làng trong phố” của nhiều nghề cổ tại Thăng Long xưa - Hà Nội nay.

Nghệ nhân Hà Thị Vinh - Chủ tịch Hiệp hội Thủ công Mỹ nghệ và Làng nghề Hà Nội xúc động chia sẻ: “Chúng tôi rất tự hào khi đóng góp với du khách những thao tác nghề, tạo tác nên những sản phẩm thủ công mỹ nghệ riêng có của Hà Nội. Hôm nay chúng tôi biết ơn các tổ nghề đã trao truyền tinh hoa cho nhiều thế hệ, để nghệ nhân sống được với nghề truyền thống. Chúng tôi cũng cảm ơn lãnh đạo Thành phố đã ghi nhận và trao cho chúng tôi không gian này để cống hiến với du khách nét tinh hoa nghề truyền thống của các làng”.

Để phát triển nghề và làng nghề bền vững, UBND TP Hà Nội đã phê duyệt Kế hoạch phát triển làng nghề giai đoạn 2025 - 2030. Trong đó, đặc biệt chú trọng việc chọn đưa các làng nghề vào mạng lưới Làng nghề thủ công mỹ nghệ thế giới để quảng bá nghề truyền thống Việt Nam ở tầm quốc tế. Làng nghề lụa Vạn Phúc và làng nghề gốm Bát Tràng đã được ghi danh. Tháng 10 năm nay, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Hà Nội đệ trình thêm 2 làng nghề là khảm trai Chuyên Mỹ và nghề mộc Sơn Đồng. “Trong kế hoạch, để góp phần phát triển công nghiệp văn hóa của Thành phố, Sở đã có kế hoạch chọn một số làng nghề để phát triển du lịch. Khi làng nghề làm du lịch sẽ tạo được hệ sinh thái, bền vững giữa xúc tiến thương mại cho sản phẩm OCOP - giữ gìn tinh hoa nghề tại không gian làng, và quan trọng nhất là xây dựng không gian sống đảm bảo vệ sinh môi trường, phát triển nghề bền vững tại địa phương. Khi đó, nghề được trao truyền, người nghệ nhân không phải ly hương” - Ông Nguyễn Đình Hoa - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Hà Nội chia sẻ./.

------------------

Thông tin phối hợp với Văn phòng Điều phối Xây dựng Nông thôn mới TP Hà Nội