Quy hoạch không gian biển – đặt nền móng cho phát triển bền vững

Từ năm 2023, Quảng Ninh đã hoàn thành phân vùng không gian biển tích hợp trong Quy hoạch tỉnh, xác định rõ từng khu vực chức năng: Khu vực phát triển kinh tế biển, du lịch, dịch vụ hàng hải; khu vực bảo tồn đa dạng sinh học và sinh cảnh đặc thù như Vịnh Hạ Long, Vườn quốc gia Bái Tử Long, Khu bảo tồn Cô Tô – Đảo Trần, Khu đất ngập nước Đồng Rui (Tiên Yên). Việc phân vùng giúp ngăn chặn các hoạt động san lấp, thay đổi bờ biển trái phép, đồng thời bảo vệ hành lang sinh thái ven biển – yếu tố quan trọng trong ứng phó biến đổi khí hậu.

Hiện Quảng Ninh có 3 khu bảo tồn biển với tổng diện tích 38.575ha và 13 khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản hơn 3.440ha. Đây là “lá chắn xanh” của hệ sinh thái biển, giúp các vùng rạn san hô, thảm cỏ biển, bãi triều và các loài đặc hữu được bảo vệ.

Mỗi năm, tỉnh thả từ 6–7 triệu con giống thủy sản ra biển, triển khai mô hình quản lý nghề cá dựa vào cộng đồng để ngư dân cùng tham gia bảo vệ vùng biển của mình.
Các ngư trường ven bờ được tổ chức lại theo hướng hạn chế khai thác tận diệt, cấm sử dụng xung điện, chất nổ và ngư cụ hủy diệt.

Song song, Quảng Ninh đã quy hoạch 45.146ha mặt nước nuôi trồng thủy sản, trong đó 3.287ha đã được bàn giao cho người dân và doanh nghiệp sử dụng đúng quy hoạch; 29.717ha bãi triều được khai thác hợp lý để nuôi ngán, sá sùng, ngao, cua biển – vừa giữ cân bằng sinh thái, vừa mang lại thu nhập ổn định cho cộng đồng ngư dân.

Công tác quan trắc, kiểm soát ô nhiễm môi trường biển được Quảng Ninh triển khai đồng bộ và hiện đại. Hiện toàn tỉnh đã lắp đặt 171 trạm quan trắc tự động và 390 điểm giám sát tại các khu vực nhạy cảm, cho phép theo dõi chất lượng nước biển theo thời gian thực.

Dữ liệu quan trắc được kết nối với Trung tâm điều hành thông minh (IOC) để cảnh báo sớm khi phát hiện ô nhiễm. Các đợt kiểm tra định kỳ, đột xuất được tổ chức thường xuyên nhằm phát hiện, xử lý nghiêm vi phạm về xả thải và khai thác hải sản trái phép (IUU), góp phần thực hiện cam kết gỡ “thẻ vàng” EU đối với thủy sản Việt Nam.

“Không rác thải nhựa” – hành động vì đại dương xanh

Quảng Ninh là một trong những địa phương tiên phong triển khai chiến dịch “Vịnh Hạ Long – Không rác thải nhựa” và “Cô Tô – Không có rác thải nhựa”, với sự tham gia của cộng đồng dân cư, doanh nghiệp và du khách.

Tỉnh hiện có 19 lò đốt rác và 3 khu xử lý chất thải cấp vùng, đồng thời khuyến khích phân loại rác tại nguồn, tái chế và tái sử dụng.
Nhờ đó, Quảng Ninh đã hoàn thành sớm 3/6 chỉ tiêu của Kế hoạch quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030, được Bộ Tài nguyên và Môi trường đánh giá là mô hình điển hình toàn quốc.

Tỉnh đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao trong quan trắc, xử lý nước thải, sản xuất vật liệu thân thiện môi trường và nuôi biển công nghiệp. Các bộ quy chuẩn kỹ thuật địa phương được ban hành, quy định rõ loại vật liệu phao, lồng nuôi nhằm giảm rác thải nhựa trôi nổi trên biển.

Ngoài ra, Quảng Ninh tăng cường thẩm định môi trường với dự án ven biển, đảm bảo mọi dự án mới phải phù hợp quy hoạch, không gây tổn hại đến hệ sinh thái biển và vùng đệm ven bờ.

Từ quy hoạch không gian, bảo tồn đa dạng sinh học đến đổi mới công nghệ và kiểm soát môi trường, Quảng Ninh đang xây dựng chuỗi giải pháp tổng thể để phát triển kinh tế biển bền vững.

Chiến lược này không chỉ giúp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, ổn định sinh kế cho người dân ven biển, mà còn tạo điều kiện phát triển du lịch, dịch vụ hàng hải, nuôi trồng thủy sản công nghệ cao – những trụ cột của “nền kinh tế biển xanh” mà Quảng Ninh hướng tới đến năm 2030, tầm nhìn 2045.