Thanh Oai: Từ vùng lúa ven đô đến điểm đến trải nghiệm nông nghiệp

Được biết đến là một trong những vùng nông nghiệp quan trọng của Hà Nội, Thanh Oai nhiều năm nay luôn gắn với hình ảnh cánh đồng lúa, những làng nghề truyền thống và các vùng trồng cây ăn quả. Việc kết hợp các nguồn lực này với hoạt động du lịch đang mở ra hướng phát triển mới, giúp địa phương từng bước hình thành mô hình du lịch sinh thái, du lịch làng nghề mang tính bền vững.

Thanh Oai hiện sở hữu 51 làng nghề, trong đó có nhiều làng nghề truyền thống đã tồn tại hàng trăm năm. Những địa chỉ quen thuộc như làng Chuông với nghề làm nón, làng Cự Đà với nghề làm tương hay các vùng trồng cây ăn quả ven sông Đáy… đã trở thành điểm đến của nhiều đoàn khách muốn tìm hiểu văn hóa địa phương.

Tại Cự Đà, du khách có thể tham quan không gian làng cổ và trực tiếp xem quy trình làm tương – sản phẩm đã được cấp nhãn hiệu tập thể từ năm 2004. Trước thời điểm dịch COVID-19, mỗi năm Cự Đà đón hàng nghìn lượt khách, phần lớn là khách muốn trải nghiệm sản xuất truyền thống và chụp ảnh trong không gian cổ kính đặc trưng của làng.

Tại xã Kim An, lợi thế vùng bãi ven sông được người dân khai thác theo hướng phát triển cây ăn quả như bưởi Diễn, cam Canh, ổi Đài Loan, táo… Những vườn cây trĩu quả trở thành địa điểm tham quan, chụp ảnh và mua sắm sản phẩm nông sản mỗi dịp cuối năm. Việc kết hợp sản xuất với du lịch giúp nông dân tiêu thụ sản phẩm thuận lợi hơn và tăng hiệu quả quảng bá cho vùng cây ăn quả Kim An.

Không chỉ Cự Đà hay Kim An, nhiều xã ven sông Đáy của Thanh Oai cũng hình thành các mô hình sinh thái như khu đầm thuộc Thanh Cao – Cao Viên hay mô hình nghỉ dưỡng theo chủ đề 12 con giáp tại Cao Dương. Những mô hình này thu hút du khách muốn tìm một điểm vui chơi, trải nghiệm nhẹ nhàng vào cuối tuần.

Địa phương xác định du lịch nông nghiệp – sinh thái là một hướng đi phù hợp trong quá trình xây dựng nông thôn mới nâng cao. Trong năm 2025 và các giai đoạn tiếp theo, huyện chú trọng đầu tư hạ tầng, phát triển thương hiệu làng nghề, kết nối các điểm du lịch theo chủ đề, từ đó tạo thêm việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.

Du lịch nông nghiệp tạo dựng sinh kế bền vững cho người nông dân

Không chỉ Thanh Oai, nhiều địa phương ngoại thành Hà Nội đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của du lịch nông nghiệp. Trong những năm gần đây, hàng loạt mô hình trang trại, hợp tác xã, hộ gia đình đã xây dựng thêm dịch vụ tham quan, trải nghiệm để đáp ứng nhu cầu của khách.

Tại trang trại VietHarvest (phường Việt Hưng), mô hình trải nghiệm nông nghiệp thu hút nhiều gia đình cho con nhỏ tham gia các hoạt động trồng rau, học cách chăm sóc cây trồng. Sự hấp dẫn của những trải nghiệm mang tính giáo dục giúp VietHarvest duy trì lượng khách ổn định, dù quy mô trang trại không lớn.

Xã Hồng Vân với thế mạnh sinh vật cảnh đón trung bình 50.000–60.000 lượt khách mỗi năm. Không chỉ tham quan, du khách còn tham gia các buổi hướng dẫn chăm cây, cắm hoa hoặc học kỹ thuật bonsai. Sự chủ động của người dân địa phương đã biến nghề sinh vật cảnh thành sản phẩm du lịch đặc trưng.

Tại Vĩnh Ngọc (Đông Anh), mô hình trồng nho hữu cơ ban đầu chỉ phục vụ bán trái, nhưng khi lượng khách tìm đến chụp ảnh tăng lên, chủ vườn đã kết hợp thêm dịch vụ trải nghiệm. Những buổi sinh nhật, picnic giữa vườn nho trở thành sản phẩm thu hút khách trẻ.

Sự đa dạng này thể hiện cách người dân linh hoạt nắm bắt nhu cầu thị trường, tạo nên các mô hình có tính sáng tạo, gắn chặt với đời sống sản xuất thường ngày.

Hơn 100 mô hình du lịch nông nghiệp trong toàn thành phố

Theo Sở Du lịch Hà Nội, tính đến giữa năm 2025, trên địa bàn thành phố đã có hơn 100 mô hình du lịch nông nghiệp, tập trung chủ yếu tại Đông Anh, Sóc Sơn, Thanh Oai, Ba Vì và Gia Lâm. Mô hình phổ biến gồm trang trại giáo dục dành cho học sinh; du lịch cộng đồng gắn với sản xuất nông nghiệp; trải nghiệm làng nghề truyền thống; mô hình trang trại nghỉ dưỡng cuối tuần.

Sự phát triển này diễn ra trong bối cảnh Hà Nội đón hơn 18,36 triệu lượt khách trong 7 tháng đầu năm 2025, tạo nguồn lực quan trọng để mở rộng thêm các sản phẩm du lịch mới.

Việc kết hợp du lịch với làng nghề truyền thống như Bát Tràng, Vạn Phúc, làng quất Tích Giang hay các vùng hoa ở Mê Linh tạo ra chuỗi liên kết hấp dẫn du khách trong nước lẫn quốc tế. Đây là hướng đi phù hợp với xu hướng du lịch xanh, bền vững và có trách nhiệm.

Một số điểm đến như Bản Rõm (Sóc Sơn), mô hình Đồng Quê (Ba Vì), trang trại học đường Vạn An (Thanh Trì) hay Công viên nông nghiệp Long Việt (Sóc Sơn) từ nhiều năm nay đã trở thành nơi tham quan quen thuộc của học sinh và gia đình. Tại đây, du khách được hòa mình vào không gian đồng quê, tham gia hoạt động dân gian, trải nghiệm các bước sản xuất nông nghiệp cơ bản như trồng rau, cấy lúa, úp nơm bắt cá…

Hàng chục hợp tác xã và hộ nông dân cũng bắt đầu xây dựng khu tham quan, khu chế biến, khu trưng bày sản phẩm OCOP để thu hút du khách. Một số nơi còn kết hợp quy trình sản xuất với hoạt động trải nghiệm như thu hái nông sản theo mùa, đóng gói trà thảo dược, tìm hiểu các loại rượu quê.

Nhìn chung, du lịch nông nghiệp không chỉ giúp nông dân tăng thêm nguồn thu mà còn góp phần bảo tồn văn hóa nông thôn, tạo sinh kế bền vững và nâng cao giá trị cảnh quan. Phát triển du lịch nông nghiệp là cách làm kinh tế tại chỗ của người nông dân và cũng là cách tìm đầu ra cho sản phẩm OCOP, góp phần xây dựng nông thôn mới bền vững.

Động lực mới từ chính sách của thành phố

Để khắc phục hạn chế và tạo động lực phát triển, Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 73/2022/KH-UBND về phát triển kinh tế du lịch nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2022–2025. Mục tiêu gồm, mỗi làng nghề có 50% sản phẩm được bảo hộ sở hữu trí tuệ và đạt chuẩn OCOP từ 3 sao, mỗi huyện xây dựng 1 mô hình chuỗi liên kết du lịch nông nghiệp, đào tạo chuyên môn cho 80% nhân lực làm du lịch nông thôn, phát triển 6 mô hình thí điểm theo hướng du lịch xanh tại các huyện: Thường Tín, Đan Phượng, Thanh Trì, Mỹ Đức, Thạch Thất và Sơn Tây.

Thành phố cũng tập trung quảng bá thông qua các sự kiện trong và ngoài nước, đồng thời kêu gọi doanh nghiệp tham gia đầu tư, kết nối sản phẩm địa phương với tour du lịch tổng hợp.

Với nguồn tài nguyên phong phú, từ làng nghề truyền thống đến các vùng sinh thái tự nhiên, Hà Nội hoàn toàn có cơ hội mở rộng mô hình du lịch nông nghiệp - sinh thái theo hướng bền vững. Việc kết hợp sản xuất nông nghiệp với hoạt động trải nghiệm giúp người dân tăng thu nhập, đồng thời tạo ra không gian du lịch xanh, thân thiện.

Nhân rộng mô hình du lịch sinh thái và làng nghề không chỉ là chiến lược phát triển kinh tế của từng địa phương như Thanh Oai, mà còn là bước đi quan trọng của Hà Nội trong lộ trình xây dựng nông thôn mới nâng cao và phát triển đô thị ven đô. Với sự đồng hành của người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý, du lịch nông nghiệp hứa hẹn trở thành một trong những sản phẩm đặc trưng của Thủ đô trong những năm tới./.