Dấu ấn đa sắc của làng nghề bông hương

Quảng Phú Cầu không chỉ sản xuất hương mà còn tạo nên không có giác quan rất riêng. Những bó chân hương đỏ thành hình cờ Tổ quốc hay bản đồ Việt Nam đã trở thành thành điểm ảnh quen thuộc, được các trang báo quốc tế chia sẻ rộng rãi. Nhờ đó, làng nghề xây dựng hình ảnh ấn tượng trong mắt khách tham quan.

Ông Vũ Văn Tuyên, Giám đốc Công ty du lịch Travelogy Việt Nam, đã xác định: “Làng hương Quảng Phú Cầu đã tạo ra điểm chạm rất mạnh bằng những hình ảnh chuông. Đây là yếu tố quan trọng giúp thu hút khách du lịch, mở ra nguồn thu mới cho người dân địa phương.”

Mỗi bó tăm hương ở Quảng Phú Cầu không chỉ là sản phẩm phục vụ đời sống tín ngưỡng mà còn thể hiện sự khéo léo trong từng bước công đoạn, từ vót bong, búp bê chân hương, bột trộn, se hương đến phơi khô và đóng gói. Đến đây, du khách có thể quan sát trực tiếp quy trình sản xuất – điều mà trước kia vốn chỉ diễn ra trong phạm vi các hộ gia đình.

Chị Nguyễn Thu Phương, chủ cơ sở trải nghiệm Từ Bi Hương, chia sẻ: “ Chúng tôi giới thiệu cho khách các công đoạn làm hương với nguyên liệu từ thiên nhiên, từ trộn bột đến se hương và đóng gói. Việc khách tham quan giúp truyền thống nghề nghiệp có thể hiểu hơn.”

Điểm đánh dấu lịch sử tốt nhất của xã Quảng Phú Cầu hiện nay nằm ở thôn Cầu Bầu – nơi được xác định thành không có ảnh chụp nhanh và tìm hiểu thông tin về làng hương. Đây cũng là điểm du lịch thành phố đầu tiên của toàn xã hội, được công nhận vào ngày 25/2/2023. Công việc viết quan trọng nhất của bảng chuyển đổi công thức chính, được đưa ra tham số vào quy trình viết bài.

Hiện làng Quảng Hương Phú Cầu đang tiếp tục hoàn thiện các dịch vụ đón khách, từ hướng dẫn tham quan, trưng bày giới thiệu sản phẩm. “Mục tiêu là thu hút khách du lịch ổn định, tạo nguồn thu cho xã hội và huyện, đồng thời mở ra hướng phát triển mới cho kinh tế làng nghề,” ông nói.

Vào mùa cao điểm, đặc biệt từ tháng 8 thường niên, lượng khách có thể tăng lên vài phần trăm người mỗi ngày, trong đó khoảng 80% là khách quốc tế. Họ đến để vượt qua những thứ sắp xếp hương thơm rực rỡ và trải nghiệm không khí lao động của một làng nghề vẫn duy trì nhịp sản xuất truyền thống.

Sự thay đổi từ bên trong làng nghề

Sự xuất hiện của du lịch mang lại nhiều thay đổi trong nhịp sống của người dân. Trưởng thôn Cầu Bầu, ông Nguyễn Đình Đảm, cho biết: “Du lịch giúp làng nghề sôi động hơn. Trẻ em tiếp xúc với khách nước ngoài, tự tin hơn và bắt đầu học cách giao tiếp.”

Dù vậy, quá trình phát triển du lịch không phải lúc nào cũng có lợi. Một số hộ gia đình còn dè dặt, chưa quen với việc mở cửa cho khách tham quan hoặc đầu tư vào các biểu tượng không hiển thị. Để xây dựng điểm tham quan đầu tiên tại đình Cầu Bầu, chính quyền địa phương cần nhiều thời kỳ vận động dân đồng thuận, cùng đóng góp và tham gia.

Các nghệ nhân lớn tuổi - những người gắn bó lâu năm với nghề - cũng tham gia vào hoạt động đón khách. Ông Nguyễn Văn Bản, 69 tuổi, từng làm hương truyền thống, nay phụ trách sắp xếp các bó hương tại điểm tham quan: công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ để giữ hình khối luôn đẹp trong mắt du khách.

Ở nhiều gia đình khác, sự thay đổi cũng trở nên rõ ràng. Chị Đặng Thị Hoa - thế hệ thứ tư của một gia đình làm hương tại xóm Bầu Nam - là người trực tiếp thực hiện công đoạn phun hương và tạo hình chữ S tại sân đình. Chị cho biết thu nhập từ du lịch mới chỉ ở bổ sung, nhưng mang lại niềm vui khi được chia sẻ nghề nghiệp cho nhiều người.

Quảng Phú Cầu từng được thế giới biết đến rộng rãi nhờ bức ảnh “Làm hương” của nhiếp ảnh gia Trần Tuấn Việt. Bức ảnh được đăng trên chuyên mục của National Geographic năm 2017 và Giải phóng ảnh du lịch của Smithsonian năm 2018. Từ đó, làng nghề liên tục xuất hiện trên các kênh truyền thông quốc tế, mở rộng lượng lớn du khách nước ngoài đến khám phá.

Ông Nguyễn Hữu Long – chủ cơ sở nơi bức ảnh được chụp – cho biết trước đây gia đình ông chỉ phơi hương phục vụ sản xuất, không chủ đích tạo hình để chụp ảnh. Khi lượng khách tăng lên, ông mới bổ sung một số khu vực nhỏ để khách có thể ghi lại hình ảnh. Tuy nhiên, ông vẫn ưu tiên sản xuất chính, do dành toàn bộ sân phơi cho ảnh chụp sẽ ảnh hưởng đến tiến trình giao hàng.

Hầu hết các cách sắp xếp hương tạo hình hiện nay đều sử dụng màu sắc hóa học để duy trì độ bền và dễ dàng tạo bố cục. Những sản phẩm trưng bày này không dùng để đốt mà chỉ phục vụ mục đích thị giác. Người dân cho biết, cứ khoảng nửa năm sẽ phải thay mới để giữ màu tươi.

Du khách đến Quảng Phú Cầu thường chỉ lưu lại khoảng một giờ, chủ yếu để chụp ảnh và xem công đoạn se hương. Các dịch vụ như trải nghiệm tự làm hương hay giới thiệu ẩm thực địa phương nhưng chưa đa dạng, tạo ra thời gian tham quan chưa kéo dài. Đây cũng là bài toán mà chính quyền và người dân địa phương đang tìm cách giải quyết, cố gắng phát triển làng nghề theo hướng bền vững.

Là người đầu tiên mở dịch vụ trải nghiệm làm hương tại vườn, chị Nguyễn Thu Phương, chủ cơ sở Bi Hương chia sẻ: “Khi dịch vụ lưu trú còn chưa nhiều, tôi quyết định phục vụ khách hàng bằng chất lượng sản phẩm và quy trình làm hương, se hương. Vì thế, đến nay tôi có 7 sản phẩm OCOP, trong đó có 2 sản phẩm 4 sao. Vì thế, khách thấy vui, nhiều người trở lại”.

Ngoài nhà sản xuất và làm du lịch tại chỗ, chị Hương và em gái là Nguyễn Thị Nguyệt cũng tham gia nhiều hoạt động xúc tiến thương mại lớn để quảng bá cho làng nghề. Tại Hội chợ Mùa Thu 2025, cơ sở Từ Bi Hương là một trong những đại diện của Quảng Phú Cầu trưng bày. Ngoài số lượng doanh thu cao, đơn vị này còn được ký kết gần 10 nhà sản xuất và phân phối hợp nhất. Chị Nguyễn Thị Nguyệt, cho biết: “Có ngày doanh thu đạt 9 triệu đồng, trình độ cao nhất từ ​​trước đến nay. Nhiều khách sỉ từ các tỉnh muốn lấy hàng dài hạn khiến tôi rất vui”.

Chị Phạm Thị Huệ - khách mua hương đến từ TP Hải Phòng chia sẻ: “Tôi kích hương tại gia đình nên rất muốn dùng sản phẩm tốt, hương này là sản phẩm OCOP 4 sao nên tôi thấy yên tâm”. 

Hướng đi mới cho di sản ngoại ô Hà Nội

Sức hút từ hoạt động du lịch khiến bà con thay đổi tư duy làm làng nghề. Người dân ý thức hơn trong việc giữ gìn vệ sinh đường làng ngõ xóm, trang trí khu vực phơi, bày tăm hương đẹp mắt. Điều này cũng thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới của xã.

Để bảo vệ môi trường, UBND xã cũng phối hợp với công ty môi trường thu gom phế liệu, rác thải; đồng thời, giao các tổ tự quản, các hộ tham gia di chuyển rác không tái chế được về nơi thu gom. Xã Quảng Phú Cầu đã xây dựng các phương án giảm thiểu tối đa tình trạng gây ô nhiễm môi trường như tuyên truyền về quy định bảo vệ môi trường trong nhân dân, xử phạt nghiêm đối với các hành vi đốt rác, xả thải rác không đúng quy định.

Trong năm 2024, huyện Ứng Hoà đã phối hợp với Sở Du lịch Hà Nội ra mắt tuyến du lịch trung tâm Hà Nội - Thanh Oai - Ứng Hòa - Mỹ Đức với chủ đề “Con đường di sản Nam Thăng Long - Hà Nội”. Trong tuyến du lịch này, làng tăm hương Quảng Phú Cầu sẽ là một trong những điểm nhấn, kết nối giữa các địa phương trong vùng.

Trưởng thôn Cầu Bầu, xã Quảng Phú Cầu Nguyễn Đình Đảm cho biết: “Hơn 90% lao động trong thôn làm nghề truyền thống, đời sống, thu nhập ổn định. Nhờ làng nghề phát triển kết hợp với du lịch, thu nhập bình quân của người lao động làm nghề tại xã là 72 triệu đồng/năm".

Với bề dày hơn 100 năm và hệ thống di tích, lễ hội của xã Quảng Phú Cầu, địa phương có tiềm năng trở thành điểm kết nối giữa du lịch làng nghề và khám phá văn hóa khu vực ngoại thành Hà Nội. Khi dịch vụ được hoàn thiện, trải nghiệm hoạt động được mở rộng, làng hương có thể thu hút thêm nhóm khách muốn tìm hiểu sâu về nghề thủ công và đời sống nông thôn.

Sự chuyển mình của Quảng Phú Cầu không chỉ giúp cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp mà còn mở ra hướng phát triển kinh tế mới, tạo thêm việc làm và nguồn thu nhập cho người dân./.

---

Thông tin có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình Xây dựng Nông thôn mới Thành phố Hà Nội.