Dấu ấn đa sắc của làng nghề tăm hương

Quảng Phú Cầu không chỉ sản xuất hương mà còn tạo nên không gian thị giác rất riêng. Những bó chân hương đỏ xếp thành hình cờ Tổ quốc hay bản đồ Việt Nam đã trở thành điểm chụp ảnh quen thuộc, được các trang báo quốc tế chia sẻ rộng rãi. Nhờ đó, làng nghề bước đầu xây dựng được hình ảnh ấn tượng trong mắt khách tham quan.

Ông Vũ Văn Tuyên, Giám đốc Công ty du lịch Travelogy Việt Nam, nhận định: “Làng hương Quảng Phú Cầu đã tạo được điểm chạm rất mạnh bằng những hình ảnh độc đáo. Đây là yếu tố quan trọng giúp thu hút khách du lịch, mở ra nguồn thu mới cho người dân địa phương.”

Mỗi bó tăm hương ở Quảng Phú Cầu không chỉ là sản phẩm phục vụ đời sống tín ngưỡng mà còn thể hiện sự khéo léo trong từng công đoạn, từ vót tăm, nhuộm chân hương, trộn bột, se hương đến phơi khô và đóng gói. Đến đây, du khách có thể quan sát trực tiếp quy trình sản xuất – điều mà trước kia vốn chỉ diễn ra trong phạm vi các hộ gia đình.

Chị Nguyễn Thu Phương, chủ cơ sở trải nghiệm Từ Bi Hương, chia sẻ: “Chúng tôi giới thiệu cho khách các công đoạn làm hương với nguyên liệu từ thiên nhiên, từ trộn bột đến se hương và đóng gói. Việc khách tham quan giúp nghề truyền thống được hiểu rõ hơn.”

Điểm nhấn du lịch rõ rệt nhất của xã Quảng Phú Cầu hiện nay nằm tại thôn Cầu Bầu – nơi được quy hoạch thành không gian chụp ảnh và tìm hiểu thông tin về làng hương. Đây cũng là điểm du lịch cấp thành phố đầu tiên của toàn xã, được công nhận ngày 25/2/2023. Việc được ghi danh chính thức đánh dấu bước chuyển mình quan trọng, đưa hoạt động tham quan vào quy trình bài bản hơn.

Hiện làng hương Quảng Phú Cầu đang tiếp tục hoàn thiện các dịch vụ đón khách, từ hướng dẫn tham quan, khu trưng bày đến giới thiệu sản phẩm. “Mục tiêu là thu hút khách du lịch ổn định, tạo nguồn thu cho xã và huyện, đồng thời mở ra hướng phát triển mới cho kinh tế làng nghề,” ông nói.

Vào mùa cao điểm, đặc biệt từ tháng 8 hằng năm, lượng khách có thể lên đến vài trăm người mỗi ngày, trong đó khoảng 80% là khách quốc tế. Họ đến để chiêm ngưỡng những sắp đặt hương rực rỡ và trải nghiệm không khí lao động của một làng nghề vẫn duy trì nhịp sản xuất truyền thống.

Sự thay đổi từ bên trong làng nghề

Sự xuất hiện của du lịch mang lại nhiều thay đổi trong nhịp sống của người dân. Trưởng thôn Cầu Bầu, ông Nguyễn Đình Đảm, cho biết: “Du lịch giúp làng nghề sôi động hơn. Trẻ em tiếp xúc với khách nước ngoài, tự tin hơn và bắt đầu học cách giao tiếp.”

Dù vậy, quá trình phát triển du lịch không phải lúc nào cũng thuận lợi. Một số hộ còn dè dặt, chưa quen với việc mở cửa cho khách tham quan hay đầu tư vào các không gian trưng bày. Để xây dựng điểm tham quan đầu tiên tại đình Cầu Bầu, chính quyền địa phương cần nhiều thời gian vận động người dân đồng thuận, cùng đóng góp và tham gia.

Các nghệ nhân lớn tuổi – những người gắn bó lâu năm với nghề – cũng tham gia vào hoạt động đón khách. Ông Nguyễn Văn Bản, 69 tuổi, từng làm hương truyền thống, nay phụ trách sắp xếp các bó hương tại điểm tham quan: công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ để giữ hình khối luôn đẹp trong mắt du khách.

Ở nhiều gia đình khác, sự thay đổi cũng trở nên rõ rệt. Chị Đặng Thị Hoa – thế hệ thứ tư của một gia đình làm hương tại xóm Bầu Nam – là người trực tiếp thực hiện công đoạn nhuộm hương và tạo hình chữ S tại sân đình. Chị cho biết thu nhập từ du lịch mới chỉ ở mức bổ sung, nhưng mang lại niềm vui khi được chia sẻ nghề cho nhiều người.

Quảng Phú Cầu từng được thế giới biết đến rộng rãi nhờ bức ảnh “Làm hương” của nhiếp ảnh gia Trần Tuấn Việt. Bức ảnh được đăng trên chuyên mục của National Geographic năm 2017 và đoạt giải ảnh du lịch của Smithsonian năm 2018. Từ đó, làng nghề liên tục xuất hiện trên các kênh truyền thông quốc tế, kéo theo lượng lớn du khách nước ngoài đến khám phá.

Ông Nguyễn Hữu Long – chủ cơ sở nơi bức ảnh được chụp – cho biết trước đây gia đình ông chỉ phơi hương phục vụ sản xuất, không chủ đích tạo hình để chụp ảnh. Khi lượng khách tăng lên, ông mới bổ sung vài khu vực nhỏ để du khách có thể ghi lại hình ảnh. Tuy vậy, ông vẫn ưu tiên hoạt động sản xuất chính, bởi dành toàn bộ sân phơi cho khách chụp ảnh sẽ ảnh hưởng đến tiến độ giao hàng.

Hầu hết các sắp đặt hương tạo hình hiện nay đều sử dụng màu nhuộm hóa học để giữ độ bền và dễ tạo bố cục. Những sản phẩm trưng bày này không dùng để đốt mà chỉ phục vụ mục đích thị giác. Người dân cho biết, cứ khoảng nửa năm sẽ phải thay mới để giữ màu tươi.

Làng nghề chinh phục du khách bằng sản phẩm OCOP

Du khách đến Quảng Phú Cầu thường chỉ lưu lại khoảng một giờ, chủ yếu để chụp ảnh và xem công đoạn se hương. Các dịch vụ như trải nghiệm tự tay làm hương hay giới thiệu ẩm thực địa phương còn chưa đa dạng, khiến thời gian tham quan chưa kéo dài. Đây cũng là bài toán mà chính quyền và người dân địa phương đang tìm cách giải quyết, nhằm phát triển làng nghề theo hướng bền vững.

Là người đầu tiên mở dịch vụ trải nghiệm làm hương tại xưởng, chị Nguyễn Thu Phương, chủ cơ Từ Bi Hương chia sẻ: “Khi dịch vụ lưu trú còn chưa nhiều, tôi quyết định chinh phục khách hàng bằng chất lượng sản phẩm và quy trình làm hương, se hương. Vì thế, đến nay tôi có 7 sản phẩm OCOP, trong đó có 2 sản phẩm 4 sao. Đến xưởng, khách không chỉ được học cách làm hương, mà họ còn có thể mua các loại hương vòng, hương nén đến các loại nụ trầm nhiều hương vị. Vì thế, khách thấy vui, nhiều người trở lại”.

Ngoài sản xuất và làm du lịch tại chỗ, chị Hương và em gái là Nguyễn Thị Nguyệt cũng tham gia nhiều hoạt động xúc tiến thương mại lớn để quảng bá cho làng nghề. Tại Hội chợ Mùa Thu 2025, cơ sở Từ Bi Hương là một trong những đại diện của Quảng Phú Cầu tham gia trưng bày. Ngoài doanh số cao, đơn vị này còn ký được gần 10 hợp đồng sản xuất và phân phối. Chị Nguyễn Thị Nguyệt, cho biết: “Có ngày doanh thu đạt 9 triệu đồng, mức cao nhất từ trước đến nay. Nhiều khách sỉ từ các tỉnh muốn lấy hàng dài hạn khiến tôi rất vui”.

Chị Phạm Thị Huệ - khách mua hương đến từ TP Hải Phòng chia sẻ: “”Tôi thắp hương tại gia đình nên rất muốn dùng sản phẩm tốt, hương này là sản phẩm OCOP 4 sao nên tôi thấy yên tâm”. 

Hướng đi mới cho di sản ngoại ô Hà Nội

Với bề dày hơn 100 năm và hệ thống di tích, lễ hội của xã Quảng Phú Cầu, địa phương có tiềm năng trở thành điểm đến kết hợp giữa du lịch làng nghề và khám phá văn hóa vùng ngoại thành Hà Nội. Khi dịch vụ được hoàn thiện, các hoạt động trải nghiệm được mở rộng, làng hương có thể thu hút thêm nhóm khách muốn tìm hiểu sâu về nghề thủ công và đời sống nông thôn.

Sự chuyển mình của Quảng Phú Cầu không chỉ giúp giữ gìn nghề truyền thống mà còn mở ra hướng phát triển kinh tế mới, tạo thêm việc làm và nguồn thu cho người dân./.