Mê Linh và "vựa rau an toàn" ven sông Hồng

Nằm ven sông Hồng trù phú, thôn Đông Cao, xã Tráng Việt (Mê Linh), từ lâu đã nổi tiếng là một trong những vựa rau màu lớn nhất của Hà Nội. Nơi đây, với thổ nhưỡng đặc trưng của đất bãi ven sông, hội tụ những điều kiện lý tưởng để tạo ra các loại rau, củ, quả chất lượng. Trong bức tranh nông nghiệp đô thị của Thủ đô,

HTX Đông Cao, là một tổ chức kinh tế tập thể được thành lập bởi những thành viên tự nguyện nhằm mục đích hợp tác sản xuất, kinh doanh, đã thực sự trở thành một pháp nhân tiên phong. Mục tiêu của HTX không chỉ dừng lại ở việc kinh doanh mà còn là tương trợ, đáp ứng nhu cầu chung về kinh tế, văn hóa, xã hội của khoảng 800 hộ thành viên tham gia sản xuất.

Ông Đàm Văn Đua, Giám đốc HTX Dịch vụ tổng hợp Đông Cao, chia sẻ: “Những năm qua, HTX đẩy mạnh mô hình trồng rau sạch phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng địa phương. Nhờ sản xuất rau sạch mà nhiều hộ đã thoát nghèo, vươn lên khá giả, ổn định cuộc sống”. Từ lời nói mộc mạc ấy, có thể thấy rõ vai trò của HTX không chỉ là đơn vị sản xuất mà còn là trụ cột kinh tế – xã hội của cả thôn Đông Cao.

OCOP nâng tầm giá trị và bộ nhận diện thương hiệu

Thành công của HTX Đông Cao được nâng lên một tầm cao mới khi sản phẩm của họ được gắn liền với Chương trình OCOP - một định hướng chiến lược của Hà Nội trong phát triển kinh tế nông thôn.

Quy trình sản xuất rau, củ, quả của HTX Đông Cao được chính quyền các cấp quản lý nghiêm ngặt, áp dụng các tiêu chuẩn an toàn do Sở NN&PTNT Hà Nội quy định. Sản phẩm được cấp mã truy xuất nguồn gốc, có bao bì nhãn mác chuyên nghiệp nên được thị trường đón nhận tích cực.

Kết quả của quá trình chuẩn hóa này là số lượng sản phẩm OCOP ấn tượng. Tính đến nay, HTX Dịch vụ tổng hợp Đông Cao đã có 18 sản phẩm được Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP của TP Hà Nội cấp sao. Đặc biệt, củ cải trắng của HTX đã được cấp chứng nhận 4 sao OCOP, còn lại là các sản phẩm 3 sao (cải ngồng, cà chua...).

Việc được cấp sao OCOP đã giúp các sản phẩm của HTX nâng cao thương hiệu và bộ nhận diện trên thị trường cung ứng rau, củ, quả. Điều này tạo ra tiền đề vững chắc cho việc tiếp cận hệ thống bán lẻ, chuỗi siêu thị lớn tại Hà Nội (như Big C, T-Mart) và các tỉnh, thành phố lân cận, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào chợ đầu mối hay tư thương như trước.

Tư duy mới thay đổi diện mạo nông thôn

Thành công của HTX Đông Cao không chỉ là chuyện của riêng người trồng rau mà còn là hình mẫu tiêu biểu cho sự chuyển mình của nông thôn mới ở huyện Mê Linh. Trong bối cảnh nông dân nhiều nơi còn phải đối mặt với nỗi lo "được mùa mất giá", nông dân thôn Đông Cao lại đạt được mức thu nhập ổn định nhờ sự liên kết chặt chẽ của HTX. Nhờ sản lượng và giá cả ổn định, nông dân thôn Đông Cao có thể thu nhập từ 300 - 500 triệu đồng/hộ/năm, thậm chí có hộ thu nhập hàng tỷ đồng. Bà Trần Thị Dần, hộ trồng rau lâu năm của thôn Đông Cao, cho biết việc trồng rau theo phương pháp gối lứa (mỗi lứa cách nhau 15-20 ngày) giúp rau được thu hoạch liên tục, mang lại thu nhập đều đặn. Nếu giá bán ổn định, gia đình bà có thể thu nhập 8-15 triệu đồng mỗi sào rau vụ đông. Nhờ sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn và có đầu ra ổn định, nhiều hộ trong thôn đã thoát nghèo, vươn lên khá giả.

Sự thay đổi về thu nhập gắn liền với sự thay đổi về kỹ thuật canh tác. Dưới sự hướng dẫn của các cán bộ thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội, các hộ dân Đông Cao đều áp dụng kỹ thuật tưới tiêu hiện đại. Người sản xuất ở Đông Cao luôn ưu tiên phân hữu cơ, phân xanh, bột đậu tương. Phòng trừ sâu bệnh cũng ưu tiên sử dụng biện pháp thủ công, thuốc thảo mộc, sinh học, đảm bảo chất lượng rau an toàn.

Việc định hướng nông dân sản xuất rải vụ, gối vụ của HTX và chính quyền huyện Mê Linh đã giúp hạn chế tối đa tình trạng cung vượt cầu, đặc biệt vào các thời điểm giáp Tết Nguyên đán 2024.

Đông Cao hướng tới chế biến sâu

Dù đã gặt hái nhiều thành công, HTX Dịch vụ tổng hợp Đông Cao vẫn phải đối mặt với không ít thách thức trên hành trình nâng cao giá trị nông sản. Đó là rào cản chế biến sâu và liên kết bền vững. Dù chủng loại rau, củ, quả tương đối đa dạng, nhưng giá trị kinh tế từ sản phẩm OCOP chưa tương xứng do HTX chủ yếu xuất bán thô, chưa có sản phẩm qua chế biến sâu. Ngoài ra, một số chuỗi liên kết chưa thực sự ổn định, bền vững.

Giám đốc Đàm Văn Đua thẳng thắn chia sẻ: “Trước đây, việc tiêu thụ sản phẩm khá gian nan... Phần lớn sản phẩm do thương lái thu mua hoặc thành viên tự tìm nơi tiêu thụ, thu nhập không ổn định”.

Để giải quyết vấn đề này, HTX đang chuyển hướng chiến lược. HTX phối hợp với một doanh nghiệp phát triển sản phẩm củ cải khô và nghiên cứu áp dụng công nghệ vào chế biến các sản phẩm rau, củ, quả sau thu hoạch (củ cải, mướp đắng, cà rốt sấy khô). Việc chế biến sâu giúp điều tiết lượng rau củ khi vào chính vụ và gia tăng giá trị, kéo dài thời gian sử dụng. HTX tiếp tục đẩy mạnh phát triển chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm bền vững có sự tham gia của các tổ chức, doanh nghiệp nhằm hạn chế tối đa câu chuyện “được mùa mất giá”.

Là một trong những HTX có số lượng thành viên lớn, việc ứng dụng công nghệ 4.0 cũng gặp khó khăn do nhiều thành viên cao tuổi chưa quen sử dụng thiết bị di động để quản lý sản xuất. Ngoài ra, việc thiếu nguồn điện để tưới tiêu cho đồng ruộng cũng là vấn đề cần được chính quyền địa phương quan tâm giải quyết.

HTX Đông Cao đóng góp diện mạo mới cho nông thôn

HTX Đông Cao đã chứng minh được vai trò quan trọng của kinh tế tập thể trong xây dựng NTM. Đó là Góp phần loại bỏ tập quán canh tác lạc hậu, đưa khoa học kỹ thuật và tiêu chuẩn an toàn (VietGAP) vào sản xuất đại trà. Ổn định đầu ra, tạo thu nhập cao, giúp xóa đói giảm nghèo bền vững. Các sản phẩm OCOP đã đưa thương hiệu rau Mê Linh lên bản đồ nông sản chất lượng cao của Thủ đô.

Phó Giám đốc Sở NNPTNT Hà Nội Nguyễn Mạnh Phương khẳng định, việc gia tăng sản xuất, chủ động gieo trồng giống cây theo nhu cầu thị trường trong những tháng cuối năm sẽ tạo đột phá cho tăng trưởng của ngành Nông nghiệp; đồng thời bảo đảm nguồn cung nông sản, thực phẩm cho người dân Thủ đô.

Với sự nỗ lực của tập thể HTX và sự hỗ trợ từ chính quyền huyện Mê Linh, HTX Dịch vụ tổng hợp Đông Cao sẽ tiếp tục nâng cấp, hoàn thiện, phát triển 18 sản phẩm OCOP hiện có, phấn đấu duy trì và nâng sao, góp phần xây dựng huyện Mê Linh trở thành vùng quê đáng sống, hiện đại và văn minh của Hà Nội./.

----

Thông tin có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình Xây dựng Nông thôn mới Thành phố Hà Nội.